آشنایی با تیم سازی به روش بلبین
کسب و کارهای نوپا یا همان استارتاپ‌هایی که دارای ایده‌ای نوآورانه هستند، برای اجرا کردن طرح خود نیاز به یک تیم اجرایی دارند. این کسب و کارها معمولا منابع محدودی دارند، بنابراین بنیان‌گذاران در جذب هم‌تیمی و کارمند سعی دارند تا توانایی افراد را با دقت بالایی ارزیابی کنند.
تیم سازی به روش بلبین این امکان را به مدیران می‌دهد تا افرادی را پذیرش کنند که توانایی انجام نقش‌های مورد نیاز کسب و کار را دارند.
تیم سازی به روش بلبین چیست؟
بلبین (Belbin) یک تئوری مشهور در ساخت تیم‌های کاری است که نقش مهمی در پیاده‌سازی درست استراتژی سازمان دارد. در تیم سازی به روش بلین سعی می‌شود تا براساس تفاوت‌های فردی، اعضای تیم در نقش‌های مختلفی قرار گیرند. هر انسانی دارای ظرفیت‌های مختص به خود است که شناخت درست از آن‌ها ارزشمند بوده و به توسعۀ کار تیمی کمک خواهد کرد.
بلبین به مدیران کسب و کار کمک می‌کند تا نقاط ضعف و قوت رفتاری افراد در تیم کاری را خیلی سریع کشف کنند. این تئوری هزینه جذب و استخدام نیروی انسانی را کاهش می‌دهد، زیرا افراد مناسبی برای هر نقش و موقعیت شغلی انتخاب می‌شوند. شناخت تیپ شخصیتی اعضای تیم کمک زیادی به مدیران و رهبران می‌کند تا هر وظیفه‌ای را به فرد مناسب واگذار کنند.
آشنایی با تاریخچه تئوری بلبین
این روش ابداع دکتر مریدیت بلبین روانشناس و محقق بریتانیایی است که تحقیقات گسترده‌ای بر روی رفتار گروهی و فردی در محیط کار داشته است. در سال ۱۹۸۱ بلبین نظریه نقش‌های تیمی را در کتابی ارائه داد که در آن به بررسی دلایل موفقیت و شکست تیم‌های کاری براساس اصول رفتار‌شناسی می‌پرداخت.
نظریه‌ای که در این کتاب مطرح شد به معرفی 9 نقش شغلی پرداخت که هر نقشی مناسب یک تیپ شخصیتی خاص است. این نظریه به‌عنوان مهمترین تئوری در مدیریت تیم‌های کاری مطرح شده است و به نام بنیان‌گذار آن، بلبین نامیده می‌شود.
چرا از تیم سازی به روش بلبین استفاده می‌کنیم؟
تئوری نقش‌های تیمی بلبین تنها یک نظریه علمی نیست، بلکه ابزاری عملی است که به افراد، تیم‌ها و سازمان کمک می‌کند تا سریع‌تر به اهداف تجاری دست پیدا کنند. اطلاعاتی که از پرسشنامه‌های بلبین دربارۀ اعضای تیم به‌دست می‌آوریم، امکان مدیریت صحیح تیم را در اختیار رهبران کسب و کار قرار می‌دهد.
استفاده از تیم سازی به روش بلبین این امکان را در اختیار کسب و کار می‌گذارد تا:
- ایجاد تیم‌های متوازن بر اساس رفتارهای مشارکتی؛
- افزایش خودآگاهی در کارکنان؛
- بهبود عملکرد تیم؛
- تصمیم‌گیری آگاهانه و بی‌طرفانه در استخدام نیروی انسانی؛
- افزایش بینش نسبت به نقاط قوت و ضعف اعضای تیم؛
- تقویت کوچینگ تیمی؛
- تشکیل تیم‌های چند منظوره (Multi Functional)؛
- و..
آشنایی با نقش‌های مختلف در تیم سازی به روش بلبین
نظریه بلبین، نقش‌های متنوعی برای حضور افراد در یک تیم کاری را معرفی می‌کند. در تیم سازی به روش بلبین، نقش‌ها در سه دسته اقدام‌محور، فردمحور و تفکرمحور قرار می‌گیرند.
1- نقش‌های اقدام‌محور در تیم سازی به روش بلبین
در این گروه سه دسته از افراد قرار می‌گیرند:
- شکل‌دهنده (Shaper): عضوی از تیم است که همه را به جلو حرکت می‌دهد. آن‌ها یکی از مفیدترین تیپ‌های شخصیتی در تیم سازی به روش بلبین هستند، زیرا انگیزه لازم برای حفظ شتاب پروژه‌ها و اطمینان از رعایت ددلاین‌ها را فراهم می‌کنند.
شکل‌دهنده‌ها افرادی برون‌گرا هستند که به راحتی با افراد دیگر ارتباط برقرار کرده و مشکلی در بیان افکار و احساسات ندارند؛ - مجری (Implementer): عضوی از تیم است که برای انجام کارها برنامه‌ریزی می‌کند. آن‌ها توانایی بالایی در دریافت ایده‌ها و تبدیل‌شان به برنامه‌های ملموس قابل اجرا دارند. یک مجری در تیم سازی به روش بلبین به‌عنوان نیروی محرکه انجام کارها شناخته می‌شود. چنین فردی مسئولیت سازماندهی وظایف در پروژه را برعهده می‌گیرد؛
- کامل‌کننده (Complete-Finisher): چنین فردی در تیم سازی به روش بلبین در انتهای پروژه‌ها نقش کلیدی خود را نشان می‌دهد. آن‌ها تلاش خود را بر روی به نتیجه رساندن پروژه متمرکز کرده و تمامی استانداردها را رعایت می‌کنند.
فرد کامل‌کننده بسیار جزیی‌نگر است و با بررسی کارها، خطاها را شناسایی و به برطرف کردن آن‌ها می‌پردازد. تمرکز بالا در چنین افرادی، موجب تقویت کیفیت می‌شود.
2- نقش‌های فردمحور در تیم سازی به روش بلبین
در این گروه هم سه دسته از افراد قرار می‌گیرند:
- هماهنگ‌کننده (Coordinator):تصوری که افراد از یک رهبر دارند در ویژگی‌های شخصیتی این فرد وجود دارد. توانایی رهبری و مدیریت تیم در فرد هماهنگ‌کننده به خوبی وجود دارد. اینگونه افراد دارای اعتمادبه‌نفس، بلوغ فکری و اخلاق خوش هستند و با دیگران ارتباط موثر برقرار می‌کنند.
حفظ آرامش در موقعیت‌های استرس‌زا و توانایی شناسایی هم‌تیمی‌های موثر برای انجام یک کار خاص آن‌ها را تبدیل به نقش کلیدی در تیم‌سازی به روش بلبین نموده است؛ - سازنده تیم (Team Worker): فردی که تضمین می‌کند تمامی اعضای تیم یا گروه به خوبی با یکدیگر همکاری می‌کنند. آن‌ها به‌عنوان یک میانجی در زمان تعارض بین اعضا شناخته می‌شوند. تقویت انسجام داخلی تیم از اولویت‌های آن‌ها است.
تیم‌ورکر توانایی بالایی در شنیدن نظرات همه اعضای تیم و اشتراک‌گذاری ایده‌ها دارد. چنین فردی باید فهیم، حساس و همدل باشد تا در موقعیت‌های مختلف با سازگاری و انعطاف‌پذیری اهداف کسب و کار را برآورده سازد؛ - پژوهشگر منابع (Resource Investigator):کنجکاوترین فرد در تیم سازی به روش بلبین بوده که علاقه‌مند است تا از زوایای مختلفی به موضوعات نگاه کرده و قبل از تصمیم‌گیری دربارۀ همه گزینه‌های موجود تحقیق کند. پژوهش‌گران افرادی برون‌گرا، خوش‌بین و کنجکاو به دنیای اطراف هستند. آن‌ها به پروژه‌هایی که بر روی آن کار می‌کنند، علاقه زیادی دارند و برای توسعه آن تحقیقات گوناگونی انجام می‌دهند.
3- نقش‌های فکرمحور در تیم سازی به روش بلبین
در این گروه نیز سه دسته از افراد قرار می‌گیرند:
- نوآور (Plant): در تیم سازی به روش بلبین چنین شخصیتی دارای خلاقیت زیادی است. آن‌ها منبع اصلی برای ایده‌های الهام‌بخش هستند. ارائه ایده‌های غیرمتعارف توسط چنین افرادی به رشد و پیشرفت کسب و کار کمک می‌کند. افراد نوآور دلهره‌ای برای ورود به چالش‌های جدید ندارند. آن‌ها به‌سادگی مرزها را جابه‌جا کرده و پروژه‌ها را در مسیر جدیدی پیش می‌برند؛
- ارزیاب (Monitor-Evaluator): ارزیاب نقش استراتژیست را در تیم سازی به روش بلبین برعهده دارد. آن‌ها به‌عنوان تصمیم‌گیرنده بی‌طرف عمل می‌کنند. تحلیل دقیق مسائل به تصمیم‌گیری تیمی و اتخاذ بهترین استراتژی کمک زیادی می‌کند؛
- متخصص (Specialist): چنین فردی سطح بالایی از تخصص را در مورد یک موضوع خاص را در اختیار دارد. آن‌ها در بسیاری از مواقع به‌عنوان یک مشاور به تیم یا کسب و کار اضافه می‌شوند. متخصصین دارای استعداد ذاتی هستند و امکان پیشبرد پروژه‌ها را دارند.
سخن پایانی
تیم سازی به روش بلبین و نقش‌های آن موجب بهبود عملکرد تیم‌ها در هر کسب و کاری می‌شود. رهبران سازمان باید با توجه به توانایی‌های اعضا برای آنان نقش‌های مناسبی را تعریف کنند.
دیدگاهتان را بنویسید